Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), dikkatsizlik, bazı zamanlarda hiperaktivite ve dürtüsellik ile karakterize edildiği bilinen bir nörogelişimsel bozukluk olarak karşınıza çıkar. Bu çocukların hemen dikkatleri dağılır ve tek bir göreve odaklama konusunda sorun yaşarken uzun süre hareketsiz oturamayacak derecede kıpır kıpırdır. Günümüzde dikkat eksikliği olan ve enerji seviyesi farklılık gösteren birçok insan olmasına rağmen, DEHB olan çocukların daha sık ve boyutları ileri seviyede dikkat eksikliği bozukluğu ile karşı karşıya kaldıkları görülür. Sürekli hareket halinde olmaya sebep olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) genellikle çocuklarda rastlanılan bir durum olarak bilinse de yetişkinlerde de bu davranış bozukluğuna rastlamak mümkündür.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), genellikle vücutta bulunan dopamin kimyasalının düşük olmasından ve beyin metabolizmasının beynin dikkatini ve sosyal muhakemeyi kontrol etmesini sağlayan bölgesinde diğer insanlara oranla daha az olmasından kaynaklı hiperaktivite, dürtüsellik, dikkatsizlikle karakterize olan bir nörogelişimsel bozukluk olarak karşınıza çıkar. Çocuklarda okul hayatını zorlaştıran bu davranış bozukluğu, neredeyse 7 yaşına kadar kendini bir şekilde belli edebilir.
Çocuğun anne babasından gelen genetik yatkınlıktan kaynaklı ortaya çıkabilen DEHB’nin tam anlamıyla nedeni ortaya konulmamış olsa bile dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişilerde yapılan kontrollere bakıldığında bu insanların bazı ortak noktalarının bulunduğu keşfedilmiştir. Bu ortak noktalar beyinde bir çeşit kimyasal olan dopamin seviyesinin düşük seyretmesi ve buna bağlı olarak bu kişilerde sosyal muhakeme becerisinin kontrol edilmesini sağlayan beynin ilgili bölümün diğer bölgelere daha zayıf çalışmasıdır.
Yapılan bazı araştırmalara göre, beyinde yapısal bazı farklılıkların söz konusu olduğu DEHB bulunan kişilerde daha az gri madde hacminin olduğu tespit edilmiştir. Bu gri madde ise kişilerin otokontrol, konuşma, karar verme yetkisi ve kas kontrolü gibi önemli fonksiyonlara doğrudan etki eder. Erkek çocuklarda kız çocuklarına oranda daha sık rastlanan dikkat eksikliği bozukluğunun oluşmasında psikolojik, biyolojik, sosyal ve genetik etkenlerin katkısının olduğu düşünülür. Dikkat eksikliği ile karşı karşıya kalan kişilerin ortak noktası olarak beyinde hasara neden olan travma, anne karnında ya da erken çocukluk çağında bazı tehlikelere maruz kalma, genetik geçiş, hamilelik döneminde annenin sigara ve alkol kullanması, erken doğum gibi bulguların olduğu tespit edilmiştir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bazı belirtilerle ortaya çıkan istenmeyen bir durumdur. Çocuğunuzda dikkat eksikliği olup olmadığını anlamak için doğru bir şekilde gözlemlemek ve onun davranışlarını uzun süre takip ederek analiz etmek son derece önemlidir. Çocuk gereksiz yere sağa sola koşturup sürekli olarak harekete halindeyse, sakin bir şekilde duramayıp sürekli el ya da ayaklarını oynatıyorsa, gereğinden çok daha fazla konuşuyorsa bu belirtiler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna işaret ediyor olabilir. Ayrıca DEHB çekingen, kendi halinde, sessiz, yavaş ve dalgın çocuklarda da oluşabilen bir durumdur. DEHB tanısı konulması için çocuğun illa çok hareketi olmasına gerek yoktur. Bu durum genellikle bebeklik döneminde ortaya çıkar ancak çocuklarda okul çağında iyice belirginleşirse hayat kalitesinin düşmesine neden olur.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun en önemli belirtileri şu şekildedir:
Dikkat eksikliği belirtileri ise şu şekildedir:
Yapılan analizlere göre dikkat eksikliği çeşitleri 7 farklı tür altında değerlendirilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
Dikkat Bozukluğunun Ön Planda Olduğu DEHB: Bu kişiler dikkatsizdir ve dikkati çok kolay bir şekilde dağılabilir. Düzensizlerdir ve aynı zamanda hayalperest yönleri ön plandadır. Hiperaktiflik belirtileri göstermezler.
Birleşik Tip Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Dikkatsiz ve sürekli dikkati dağınık olan bu kişiler düzensiz, huzursuz, dürtüsel ve hiperaktiftir.
Aşırı Şekilde Odaklanılmış Olan DEHB: Bu kişiler dikkatsizdir ve dikkatini başka bir yöne çekmek konusunda oldukça zorlanırlar. Olumsuz düşünce ve davranış döngüsünde sık bir şekilde sıkışıp kalan bu kişilerin takıntılı ve hep endişeli olduğu gözlemlenir. Sıklıkla muhalif olan ve esnek bir yapıya sahip olmayan bu kişiler tartışmacı bir tutum sergileyebilir. Hiperaktif olabilir.
Sinirli Yapıda DEHB: Kolay bir şekilde dikkati dağılan bu kişiler dikkatsizdir ve sinirli bir yapıya sahiptir. Kırılgan ve hassas yapısıyla ön plana çıka bu kişiler döngüsel bir muhalif yapı ve karamsarlık içinde yaşarlar. Hiperaktif olan kişiler vardır.
Limbik DEHB: Çok kolay bir şekilde dikkati dağılan ve dikkatsiz olan bu kişilerin kronik olarak düşük derecede üzüntü ve olumsuzluk sorunu vardır. Sosyal olarak daha çok kendilerini izole etme eğiliminde olan bu kişilerin düşük enerjili olduğu görülür. Sıklıkla mutsuzluk, değersizlik hissiyle karşı karşıya kalmaları bu kişileri mutsuz eder. Genellikle hiperaktif olduğu görülür ancak hiperaktif olamayanlar da vardır.
Temporal Lob DEHB: Sinirli, kolayca dikkat dağınıklığı yaşayabilen ve dikkatsiz kişilerdir. Karanlık düşünceler ve duygudurum dengesizliği bu kişileri kısa süreli sıkıntıya sürükler. Öğrenme güçlükleri olabildiğinden bu sorunla mücadele edilebilir. Bu kişiler hiperaktif olabilir ya da olmayabilir.
Endişe ve Yoğun DEHB: Bu kişilerde düzensiz, dikkati kolay dağılan ve dikkatsiz kişiler arasında yer aldığı söylenebilir. Her zaman en kötüsünü tahmin eden bu kişilerin sürekli gergin olduğu söylenebilir. Endişenin hakim olduğu bir ruh haliyle yaşarken sıklıkla baş ağrısı, sosyal kaygı ve gastrointestinal semptomlar yaşadığı görülür. Hiperaktiflik bu kişilerde söz konusudur.
DEHB tanısı için özgül olan tek bir test ya da tahlil yeterli değildir. Çocukların sosyal iletişimini ve beraberinde akademik başarısını doğrudan etkileyen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çok önemli bir rahatsızlıktır. Bu sorunun doğru bir şekilde teşhisinin konulması için psikiyatrik değerlendirme ölçüm araçları ve aile ile öğretmenden alınan bilgilerle hareket etmek çok önemlidir. 4 yaş öncesinde çocukların davranış ve hareketleri çok sık değişkenlik gösterdiğinden, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun çoğunlukla okul çağında teşhis edildiği söylenebilir. Bu yüzden hiperaktivite tanısının konulabilmesi için çocukların 6 yaş ve üzerinde olması, bahsi geçen belirtilerin 6 aydan daha uzun süreli olarak tekrar etmesi gerekir.
Dikkat eksikliği, dil terapisi gibi ve hiperaktivite bozukluğunun tedavi edilebilmesi için aile ve okul arasında sağlam bir işbirliği yapılması şarttır. Her bir çocuk için öncelikler, yaşam alanı ve ailenin imkanı dâhilinde bir tedavi süreci planlanır. Çocuğu üzmeden güçlükler hakkında ona bilgiler vermek ve tedavi için onay ve desteğini almak en öncelikli adımdır.
Teta Clinic bu anlamda aradığınız üst düzey kalite standartlarında tedavi yöntemlerini bir araya getirerek çocuğunuz için en iyisini hedefleyen bir kliniktir. Sizde çocuğunuza bu özel durumda en kaliteli eğitimi sunmak ve onu zorlu yaşam şartlarına başarılı, güçlü ve sağlıklı bir birey olarak hazırlamak için web sitemizde yer alan iletişim numaralarından hemen bize ulaşabilirsiniz. Söz konusu çocuk gelişimi olduğunda nitelikli hizmetin tek adresi olan Teta Clinic her an yanınızda olmaya devam ediyor.
