Davranış Bozukluğu

Davranış bozukluğu olarak bilinen hastalığın en kısa tanımı;kişinin gelişimine uygun hareketlerde bulunmaması veya tüm toplumsal kuralları yok sayarak yaptığı, yenileyen ve sürekli davranış örüntülerine denir.

Davranış Bozukluğu Nedir ?

Davranış bozukluğu, kişinin tekrarlayarak ve her zaman başkalarının temel haklarına karşı ihlalde bulunma, yaşadığı toplumun ve diğer insanların değerlerini ve kurallarını çiğneme eğiliminde olma durumudur.Şimdiki zamanda, oldukça yaygın olan bu hastalık tüm ülkelerde önemli bir sağlık sorunu olarak görülmektedir.Bu rahatsızlığın genelde çocuklarda veya ergenlerde olduğu düşünülsede,yetişkin bireylerde de oldukça fazla görülmektedir.

Çocukluk döneminde ortaya çıkan bu davranım bozuklukları, karşı gelme,karşıt olma, başkaldırma gibi tekrar eden davranışlar olarak gözlemlenir.Bunun yanında yetişkinlerde ise, bu durum kuralları yok sayma ve başkalarının haklarını çiğneme gibi, farklı semptomlarla görülebilir.

Davranım Bozukluğu Belirtileri

Genelde, davranım bozuklukları gruplandırılırken bazı ortak özellikleri vardır.

Bu bozukluklarda genel olarak,şu belirtiler görülmektedir;

• Depresyon: Sık sık ağlama,hayvanlara karşı korku, mükemmellik beklentisi,kaygılı olmak,toplum içerisinde rahatsız olmak, endişeli olma durumları görülmektedir.
• Sosyal İçe Dönüklülük: Sürekli yalnız kalmak hissi,herhangi bir şeyi paylaşmak istememe, konuşmaktan hoşlanmama,mutsuz olma
• Somatik Yakınmalar: Sürekli olarak kabus görme hali,baş dönmesi,ağrı hissetme,göz ve cilt problemleri
• Sosyal Sorunlar: Sürekli yalnız olma, sakarlık,sevilmediğini hissetme, beceriksizlik olarak görülmekte ve antisosyal kişilik bozukluğu olarakta bilinmektedir.
• Düşünce Sorunları: Halüsinasyon,bazı şeyleri kontrol etmek, eşyaların belirli bir sırada olmasını istemek,daha az uyumak uykuda yürüme, uykuda konuşma,tiklerin olması
• Dikkat Sorunları: Huzursuz olma,sürekli olarak kafa karışıklığı,çok hareketli olma, işleri bitirememe,hayallere dalma
• Kurallara Karşı Gelme: Yalan söyleme, kasıtlı olarak eşyalara zarar verme, suçluluk duymama,küfürlü konuşma
• Saldırgan Davranışlar: Çok bağırma, inatçılık,hızlı duygu gelişimleri,eşyalara zarar verme

Gibi davranım bozuklukları olarak karşımıza çıkar, bu belirtiler görüldüğünde bir profesyonele baş vurulmalıdır.

Davranış Bozukluğu Türleri

Davranış bozuklukları genellikle, çeşitli faktörler sebebi ile gerçekleşir. Bu bozuklar genel olarak aşağıdaki türlerde görülebilir;

• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite ( DEHB )

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite genellikle,dürtüsellik ve dikkati verememe olarak bilinen bir davranış bozukluğu türüdür.Davranış bozukluğu olan çocuklara, genellikle bu teşhis konulmaktadır.

Bu rahatsızlığa sahip bireyler konsantrasyon problemi yaşamaktadır.Bu tür bireyler öğrenme güçlüğü,kurallara uyma sorunları sosyal ilişkilerde zorluk çekebilirler.Bu hastalığın tedavisi genel olarak davranış terapisi ve gerekirse ilaç tedavisi ile gerçekleşir.

Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu

Karşıt olma karşı gelme durumu, çocuğun davranışlarını oldukça ciddi durumlarda etkilemektedir.

Bu davranış bozukluğuna sahip yetişkin ve çocuklar;gece korkuları, uykudan sürekli uyanma,idrar kaçırma gibi sorunlarla karşılaşırlar.

Bu bozukluğun tedavi ise;uykuda hijyene dikkat etme,uyku ortamının düzenine dikkat etme , psikoterapi olarak bilinmektedir.

Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları

Bireylerde, depresyon ve anksiyete bozukluğu belirtileri şu şekilde ortaya çıkmaktadır; mutsuzluk,içe kapanma, aşırı endişe,panik atak, asosyal tavırlar, huzursuzluk olarak gözlemlenir.

Depresyon durumunda, davranış bozukluğunun tedavisi gerekli ilaçlar,terapiler ile gerçekleşmektedir.

Davranış Bozukluğunun Nedenleri

Erken çocukluk döneminde, mizaç farklılıkları ile başlayan dürtüsel tarzda davranışlar ve öğrenme döneminde devam eden ve ailenin dikkat etmemesi sonucu, davranış bozukluğunu ortaya çıkmaktadır. Farklı sebepler dolayısıyla da ortaya çıkan bu durum,günümüzde birçok bireyin hayatında yer almaktadır.Davranış bozuklukları çıkış nedenleri; kadınlarda, erkeklerde,çocuk ve ergenlerde farklılık gösterebilir.

Çocuk ve Ergenlerde Davranış Bozukluğu Nedenleri

Tüm çocuk ve ergende, gelişim süreci kendine özeldir. Davranış bozukluğu olan çocuklar farklı belirtiler gösterebilirler.Kimi kurallara uymayı reddederken,kimi zıtlaşma bozukluğuna sahiptir. Bazısı hayvanlara zarar verirken, bazısı da mülke zarar verme, fiziksel olarak acımasızlık gibi durumlarla çevresindeki bireyleri karşı karşıya bırakırlar.Bu davranışsal bozukluklarında, ortaya çıkması bazı nedenlere bağlıdır.

Bu nedenler;

• Dikkat çekmek
• Ebeveynlere karşı güç gösterisi
• Yaptığı bu davranışlar karşısında ödülleneceğini bilme
• İntikam alma
• Vicdan ve Suçluluk Duygusu Yoksunluğu: Çocuk yaptığı kötü şeyler karşısında, kendini asla suçlu hissetmez ve endişe duymaz.
• Şefkatsizlik: Bu çocuk yada ergenler başkalarının duygularını asla önemsemezler.
• Başkalarına zararı olduklarını bilselerde yine de kendi yapacaklarına ve kendilerine odaklanırlar.
• Sorunlu Performans Konusunda Endişesizlik:Bu tür bir bozukluğu olan çocuklar okulda sergiledikleri performans ile ilgili asla kaygı duymazlar.
• Başarısızlıkları için başkalarını suçlarlar.
• Yetersiz Duygusal Yakınlık: Karşısındakine bir yakınlık göstermezler.
• Yakınlık gösteriyorsa bunda birşey olduğu düşünülmelidir.

Bununla birlikte tüm kadın,erkek ve çocuklarda davranış bozukluğuna neden olabilecek diğer etkenkerde şu şekilde sıralanabilir;

• Fiziksel sağlık problemleri
• Yetersiz ve dengesiz beslenme
• Beyinde meydana gelen hasar
• Genetik faktörler
• Duygusal travmalar
• Aile baskısı
• Tutarsız disiplin
• Eğitime karşı ilgisizlik

Olarak sıralanabilir,bu nedenlerden kaynaklı olarak bireyler davranış bozukluğu sergileyebilirler. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında ise bir hekime danışmak gerekir.Davranış bozukluğunun teşhisi,dalında uzman bir hekim tarafından teşhis edilir.Bunun belirli bir yaş öncesi yada sonrası yoktur,her yaştan bireylerde görülebilecek olan bu davranış bozuklukları, belli başlı semptomlar göstererek ortaya çıkar.

Uzman, teşhis koyabilmek için kişiye belli başlı sorular yöneltir ve bu sorulara karşı aldığı cevaplar sonucu, risk faktörlerini belirleyip teşhisi koyar.

Bu sorular;

• Bu davranış, ne zamandan beri var ?
• Bu tür davranışlar, ne kadar sürüyor ?
• Birey, bu davranışını etkileyecek herhangi bir değişiklik yaşadı mı?
• Bu davranışlar, bireyin çevresindekileri nasıl etkiliyor ?

Davranış Bozukluğunun Tedavisi

Davranış bozukluğunun tedavisi, kesinlikle kişiselleştirilmiş olmalıdır. Davranış bozukluğunun tedavisindeki,zorlukların bir kısmı, bozukluğun farklı bireylerde birçok farklı bölgeyi ve durumu etkilyor olmasıdır. Bunun yanı sıra, bir diğer zorlukta ruh sağlığının çocukların ve gençlerin yargılanması ve korunması gibi sosyal hizmetlerin,bir arada tutulmasını gerektirmesidir.Yani uygulanacak tedavi, çeşitli sistem konuları ile koordinasyon halinde ilerlemelidir.Burada en etkili tedavi yöntemi olan eğitim,ebeveyn yönetim eğitimi ve problem çözme becerisi eğitimidir.

Davranış bozukluğu,tek başına ilaç tedavisi ile düzeltilebilecek bir durum değildir.Tanı konmuş olan davranış bozukluğu tedavisi için,mevcut ilaçlar değerlendirilmeli ve uygun olan ilaç ile tedaviye başlanmalıdır ve buna destek olarak,gerekli eğitimler verilerek davranış bozukluğu iyileştirilmeye yönelik çalışma yapılmalıdır. Buna örnek olarak; DEHB tedavisinde, kullanılan ilaçların saldırganlık davranışlarını azalttığı görülmektedir.Bununla birlikte,diğer davranış bozuklukları için kullanılan ilaçlarında fiziksel saldırganlığı iyileştirdiği görülmektedir.